Recent las ik in het FD een stuk over de zoveelste omschakeling die de banken moeten maken voor wat betreft hun aanbod van beleggingsfondsen. Dit keer in verband met de voorbereiding op het provisieverbod, dat volgend jaar van kracht wordt. De regeling van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) verbiedt banken en andere aanbieders van beleggingsfondsen nog langer provisie ofwel distributievergoeding van fondshuizen te ontvangen voor het aanbieden van beleggingsfondsen van anderen.
Volgens critici zal het provisieverbod echter contraproductief werken. Door het verbod is de belegger straks duurder uit, waarschuwt bijvoorbeeld de bestuursvoorzitter van BinckBank, Koen Beentjes. Omdat fondsaanbieders onder andere meer kosten gaan maken voor het promoten van hun producten.
Fundix
Een van de andere critici, zo las ik, is Evert Oosterhuis, directeur van fondsen-platform Fundix. Hij wijst er in een interview op dat het een enorme operatie is om alles te regelen en dat er een flinke kans bestaat dat het niet het door AFM gewenste resultaat biedt. Banken zullen volgens hem uitsluitend nog beleggingsfondsen van eigen makelij gaan aanbieden, waardoor het aanbod verschraalt. En ook de gewenste verlaging van de kosten en transparantie van de kostenstructuur zal er volgens hem niet door worden bevorderd. Hij verwacht in de fondsensector verdienmodellen zoals bij luchtvaartmaatschappij easyJet. Bijvoorbeeld een scherp geprijsd basispakket en voor elke extra dienstverlening komt er een aparte rekening. Om hem even te citeren: “Partijen zullen andere kostensoorten gaan berekenen. De ene bank rekent depotkosten, de andere partij rekent transactiekosten, weer een ander berekent kosten voor dividendafrekening of fondsselectie. Het wordt niet inzichtelijker.’’
Zelf beleggen
Omdat cliënten van banken niet gewend zijn voor advies te betalen, zal het er zeer waarschijnlijk toe leiden dat beleggers veel meer zelf het beleggen ter hand gaan nemen. En dan, is mijn inschatting, vaak bij trackers terechtkomen, omdat het aanbod van beleggingsfondsen verschraalt. Die trackers kunnen een enkele keer heel nuttig zijn. Maar particuliere beleggers vergeten nogal eens dat als je een tracker op bijvoorbeeld de AEX of de nutssector koopt, je niet alleen de winners van die index of sector koopt, maar ook de bleeders. Om een voorbeeld van dit jaar te geven, de year-to-date-performance (inclusief dividend) van het Duitse nutsaandeel RWE is -21% en die van het Franse EDF +64%. Het beleggen in individuele titels loont wel degelijk en daar heb je een specialist bij nodig die de juiste aandelen voor je selecteert. Bij Wijs & van Oostveen beleggen we voor onze klanten juist echt individueel. Wij streven er altijd naar de goede aandelen en obligaties eruit te pikken, en vullen de beleggingsportefeuille niet random in met trackers of beleggingsfondsen.
Door de verschraling van het aanbod bij de grootbanken en door verminderde transparantie wordt de kans groter dat beleggers meer zelf gaan beleggen. Daar is op zichzelf niets op tegen. Maar beleggen is echt een vak dat veel tijd en ervaring vergt. Particuliere beleggers missen soms de tijd en de ervaring om een beleggingsportefeuille werkelijk evenwichtig en veilig in te richten. Dat vind ik als professional een zorgwekke-de ontwikkeling.