Zal het stagflatiescenario omslaan in een recessie of zullen de centrale banken hun economieën naar een zachte landing kunnen leiden?
De eerste helft van 2022 zagen we een sterke vertraging van de wereldwijde economische groei en een aanhoudend hoge inflatiedruk. Niet alleen de oorlog in Oekraïne, maar ook de uitbraak van Covid-19 in China duwde de wereldeconomie in een stagflatie-achtig scenario. Stevenen we af op een recessie?
Door Andrea Siviero, Investment Strategist, Ethenea
In een klimaat van een aanhoudend hoge inflatie, vertragende economische groei en agressieve monetaire verstrakking zijn de risico’s op een wereldwijde recessie aanzienlijk toegenomen. We zijn getuige van een gesynchroniseerde wereldwijde economische vertraging, waarbij de samengestelde koopmanagersindexen (PMI's) al verscheidene maanden op rij dalen en de belangrijkste geavanceerde economieën steeds verder inkrimpen.
Het basisscenario voor de wereldeconomie werd herhaaldelijk naar beneden bijgesteld vanwege de tragere groei en de hogere inflatie. In juli stelde het IMF de mondiale groeiprognose voor 2022 bij van 3,6% naar 3,2% en voor 2023 van 3,6% naar 2,9%. Het IMF waarschuwde ook voor een dreigende recessie.
Dit uitdagende macroscenario wordt versterkt door diverse potentiële bedreigingen voor de wereldeconomie: een plotselinge stopzetting van de Europese gasinvoer vanuit Rusland, het gevaar dat de inflatieverwachtingen niet meer kloppen (waardoor een nog strakker beleid nodig is), de aanscherping van de financiële voorwaarden (wat tot grote crisissen in de opkomende economieën kan leiden), nieuwe Covid-uitbraken en lockdowns, een verdere escalatie van de vastgoedcrisis in China en geopolitieke crisissen die de wereldhandel en -samenwerking kunnen belemmeren.
Terwijl we wereldwijd een synchrone economische vertraging en monetaire verstrakking waarnemen (enkele opmerkelijke uitzonderingen daargelaten), verschillen de economische vooruitzichten en de inflatiedynamiek van land tot land.
Amerikaanse economie
In de VS wint de verkrapping door de Fed aan kracht en vertraagt de totale vraag. Aan het herstel van de prijsstabiliteit, zal bijna onvermijdelijk een aanhoudende periode van trage groei en hogere werkloosheid voorafgaan en wordt een recessie waarschijnlijker.
Positief is dat de Fed op weg lijkt om de inflatie weer onder controle te krijgen, dat ze meer beleidsruimte heeft gekregen en nog steeds kan rekenen op een veerkrachtige economie en een solide werkgelegenheid.
Eurozone
De economie van de eurozone is nog niet volledig hersteld van de pandemische schok en kampt met een historisch hoge inflatie, energietekorten en een schadelijke droogte. De ECB is pas in juli begonnen met het verkrappen van het monetaire beleid in een klimaat van afnemende economische groei.
De bereidheid van de ECB om de inflatie krachtig naar het streefniveau terug te brengen, maakt een recessie in 2023 steeds waarschijnlijker. Het begrotingsbeleid zal de schadelijke effecten van stagflatie verzachten, maar na de zomer lijkt een recessie bijna onvermijdelijk.
China
Het Nationale Volkscongres in China kondigde een ambitieuze officiële groeidoelstelling van 5,5% aan voor 2022, maar ambtenaren hebben al stilzwijgend toegegeven dat deze doelstelling niet haalbaar zal zijn.
Het accommoderende beleid zal de groei blijven stimuleren, maar de buitensporige schuldenlast, de afnemende vraag en de spanning tussen enerzijds economische doelstellingen en anderzijds gezondheidsoverwegingen zullen de groei voor de rest van het jaar waarschijnlijk blijven afremmen. De geopolitieke spanningen met de VS omtrent Taiwan vormen een extra bedreiging voor China en de wereldeconomie.
Zachte landing of recessie?
De economische data zijn uiteenlopend en de onzekerheid is groot. De kloof tussen harde en zachte gegevens wordt groter: de enquêtes wijzen op een vertraging van de economie, terwijl de harde gegevens relatief stabiel blijven.
Dankzij de solide arbeidsmarkt houdt de consumptie redelijk stand, terwijl het consumenten- en ondernemersvertrouwen bijna het laagste niveau van de cyclus heeft bereikt. De industrie begint te haperen en de vastgoedmarkten in de hele wereld koelen snel af. Dit blijkt uit onder meer de zorgwekkende tekenen van overinvesteringen en dreigende vastgoedcrisissen.
Om een recessie te vermijden zijn de ontwikkeling van de inflatie en de veerkracht van de economieën van cruciaal belang. Als de inflatie hoog blijft, dan zullen de centrale banken het beleid verder verkrappen, zullen de economische vooruitzichten verslechteren en zal het recessierisico toenemen.
Hoe zal het macroscenario de komende maanden evolueren?
Afgelopen zomer waren er tekenen van een afnemende totale vraag, enige versoepeling van de aanbodvoorwaarden en een daling van de grondstoffenprijzen. Daardoor hoopten de markten dat de centrale banken hun beleid zouden kunnen bijstellen om de verhoopte zachte landing te realiseren.
Maar de centrale banken hebben duidelijke en overtuigende bewijzen van een daling van de kerninflatie nodig om hun verkrappingspad te heroverwegen. Indicatoren zoals lonen, nutsvoorzieningen, verzekeringsprijzen en huren wijzen erop dat de inflatiedruk zich heeft verankerd en dat er een sterkere structurele inflatiedruk bestaat.
Een verankerde inflatie vergt meer tijd voor een succesvol beleid. De centrale banken hebben duidelijk gemaakt dat zij vastbesloten zijn om de inflatie terug te dringen en geen haast hebben om een accommoderende houding aan te nemen.
Zal het stagflatiescenario omslaan in een recessie of zullen de centrale banken de respectievelijke economieën naar een zachte landing kunnen leiden? Het bereiken van prijsstabiliteit zal een langere periode van strak monetair beleid en hogere rendementen vereisen. De centrale banken zullen hun beleid blijven verkrappen en de rente verder verhogen om te voorkomen dat de inflatieverwachtingen afnemen, wat leidt tot een wereldwijde vertraging en uiteindelijk tot een potentiële recessie.