Veel beleggingsdienstverleningen en beleggingsproducten worden in de markt gezet met een prachtig trackrecord; althans als je er jaren geleden ingestapt was en als het product dan had bestaan. Dit noemen we het zogenaamde backtesten. Vaak wordt er over onderzoek al gesteld dat “men vindt wat men wil vinden!”, wellicht gaat dit helemaal op voor de producten en diensten die worden gelanceerd met een backtest. Welk product zet je immers in de markt met het verhaal “In het verleden heeft het waardeloos gepresteerd, maar we verwachten heel wat van de toekomst!”. Dat gaat natuurlijk geen enthousiaste beleggers trekken.
Het backtesten biedt wellicht net zoveel zekerheid als überhaupt beleggen. Nogmaals de uitkomst van de gepubliceerde backtest zal altijd goed zijn in de ogen van de lezer, simpelweg omdat het tegendeel bewijzen te complex is en er altijd een behoorlijke kern van waarheid in zit. De vraag is dus echter of je het verleden mag spiegelen naar de toekomst. Nee, vanzelfsprekend niet; dat is duidelijk, maar andere aandachtspunten zijn bijvoorbeeld de testperiode, de spreiding binnen de dienst of product, zijn er kosten meegenomen en waar wordt de uitkomst mee vergeleken?
Om met dit laatste te beginnen. Wanneer er een wereldwijd beleggingsbeleid wordt gevoerd, waarbij met “de wereld” in het beleggingsvak vaak niet de gehele wereld, maar de Westerse beurswereld wordt bedoeld, speelt de dollarwinst de laatste jaren een behoorlijke rol. Dan is een vergelijking met een AEX niet logisch.
De periode van testen is ook heel belangrijk: hoe reageert een bepaalde belegging onder bepaalde marktomstandigheden? Wanneer er bijvoorbeeld gestart wordt met testen na de internetbubbel van 2000 of na de bankencrisis van 2008, dan kan je je afvragen of die periode representatief is.
Factorbeleggen
De laatste jaren en vooral het laatste jaar is er een enorme stroom aan factorbeleggingen naar de markt gekomen. Er zijn ook beheerders die het factorbeleggen hebben omarmd en dit als vaste waarde hebben toegevoegd binnen de portefeuille. De oplettende belegger zou nu stellen dat de rendementen uit het verleden van deze beheerders niet meer representatief zijn naar de toekomst toe, want het beleid is dan niet helemaal meer vergelijkbaar.
Factorbeleggingen zijn beleggingen die op een alternatieve wijze strategisch te alloceren in de meest aantrekkelijke segmenten, de zogenaamde factoren in de markt. Een voorbeeld hiervan is een selectie maken van aandelen die het minst volatiel (beweeglijk) zijn. Andere factoren kunnen bijvoorbeeld waarde (value), momentum en kwaliteit zijn. Bij factorbeleggen wordt vooral gekeken naar de wetenschappelijke onderbouwing die een bepaalde factor interessant maakt om in te beleggen. Dit wordt “evidence-based investing” genoemd: beleggen gebaseerd op bewijs.
Maar vervolgens gaat het om de wijze van toepassing. Het bewijs is dan wel geleverd, maar het Volkswagenscenario heeft zich tijdens de onderzoeksperiode nooit voorgedaan. Dit heeft er vervolgens toe geleid dat er bepaalde factorbeleggingen in de markt stonden die een overexposure hadden in Volkswagen. Ten opzichte van de “reguliere” beleggingen hebben deze beleggingsproducten het niet gedaan, terwijl juist in de betreffende periode deze factorbeleggingen hun waarde hadden moeten bewijzen. Met dit aandeel Volkswagen is het dan ook heel slecht gegaan, maar het geeft aan dat er niet blind gegaan moet worden op resultaten uit het verleden.
Vermogensbeheer
Ondanks de prachtige plaatjes over de afgelopen jaren betekent beleggen toch blijvend opletten en daar waar nodig aanpassen aan de omstandigheden. Vaak ontbreekt het aan de vraag “waarom?”. Waarom hebben bepaalde beleggingen het goed gedaan? Waarom moet je wel of niet op dezelfde voet doorgaan? Bijvoorbeeld is de kans zeer groot dat de rendementen van obligatiebeleggingen de komende jaren veel lager of zelfs negatief kunnen zijn tegenover geweldige rendementen van de afgelopen tie jaar. Moet je dan diezelfde beleggingen blijven kopen of je strategie wijzigen?
Veel beleggingen hebben op basis van backtesting een goed rendement omdat beleggingen met een slechte backtest nooit de markt hebben gehaald. Staar niet blind op de uitkomst, maar kijk naar de inhoud. Pas op voor te eenzijdige beleggingen en pas op voor overallocatie in een bepaalde markt. De Volkswagen zal nooit zo mooi blijven als in de verkoopbrochure, zowel het aandeel als de auto hebben dus onderhoud nodig!