Beleggen heeft de afgelopen jaren een transformatie doorgemaakt. Door de afschaffing van de rechtstreekse betaling van beleggingsproducten aan dienstverleners, als vergoeding voor het opnemen van de producten in de portefeuilles voor hun cliënten, is bij veel partijen de deur geopend voor Indexbeleggen. In korte tijd is ook het grote publiek bekend geworden met het “betere” alternatief voor beleggingsfondsen.
De kracht van het geschreven woord
De kranten en websites staan er vol mee: wat zijn de voordelen van indexbeleggen, waarom zijn deze “beter” dan traditionelere beleggingen? De onderbouwing van het “betere” is eenvoudig: In de praktijk blijkt maar een heel klein deel van de (actieve) beleggers er in te slagen om een index te verslaan; dus koop simpelweg de index! Een tweede argument om (beursgenoteerde) indexbeleggingen te kopen (ETF’s) is de verhandelbaarheid. Beleggingsfondsen zijn in de regel slechts één keer per dag verhandelbaar, mits de order op tijd is gegeven; ETF’s zijn net als aandelen beursgenoteerd en kunnen gedurende de handelsdag doorlopend verhandeld worden.
Een derde argument is de kostenpost van indexbeleggen. De kosten van indexbeleggingen zijn immers extreem laag in vergelijking tot beleggingsfondsen of het samenstellen van een beleggingsportefeuille uit individuele aandelen of obligaties. En daar zit nou net de catch. Kosten zijn altijd tastbaar terwijl keuzes maken of een dienstverlening zich in de toekomst moeten bewijzen. En omdat de lagere kosten enorm aanspreken is de particuliere belegger snel geneigd om te kiezen voor de goedkoopste variant.
De provider van indexbeleggingen zal ‘winst’ van lage kosten graag onderbouwen door deze door te rekenen naar de toekomst. Een procent verschil in kosten per jaar kan bijvoorbeeld in 10 jaar tijd oplopen tot vele duizenden euro’s netto verschil in portefeuillewaarde. Absoluut de moeite waard om bij stil te staan. De vergelijking gaat op indien appels met appels vergeleken worden. Bijvoorbeeld beleggen in een beleggingsfonds dat geënt is op Europese aandelen in vergelijking tot een ETF op de MSCI Europa. De vraag is of dit uiteindelijk een reële vergelijking is? Want wie belegt er in één enkel product en dat bovendien voor de hele lange termijn?
Kostenvergelijking
Beleggen lijkt van tijd tot tijd gewoon een kwestie van iets kopen, zoals een MSCI-Europe, en in de kast gooien. Wanneer deze belegging na een aantal jaren uit de kast gehaald wordt is de waarde ongetwijfeld gestegen. Maar een euro kan maar 1 keer belegd worden; een voorbeeld hierbij is de vergelijking tussen de MSCI-Europe en de DAX; van beide de herbeleggende versie. De juiste of foute keuze maken kan derhalve veel meer verschil opleveren dan het kostenverschil.
Met de kennis van nu is het makkelijk om deze berekening te maken; uiteindelijk is beleggen vooruitkijken en niet terugkijken: dus welke keuze maak je dan nu naar de toekomst toe? Uit onwetendheid simpelweg een wereldwijde belegging kopen is niet het devies. Want met de kennis van nu weten we ook dat er hele periodes zijn dat een dergelijke belegging lang niet voldoet aan de rendements- in combinatie met risicodoelstellingen. Een en ander hangt zeker af van het moment, maar dat geeft dus al aan dat er doorlopend keuzes gemaakt dienen te worden.
De kostenvergelijking gaat ook niet op als er gedurende de looptijd aanpassingen gedaan dienen te worden aan de asset allocatie, bijvoorbeeld om de beleggingsportefeuille defensiever te maken. Het doorrekenen van de kosten van een enkel product is dan niet mogelijk. Of hoe ga je om met het tijdelijk (gedeeltelijk) liquide gaan?
Appels met appels vergelijken
De vergelijking tussen beleggingsfondsen en ETF’s is eenvoudig. Er zijn talloze onderzoeken gedaan en hieruit komt structureel naar voren dat het grootste deel van beleggingsfondsen achterblijft ten opzichte van indexbeleggingen. De keus voor de belegger lijkt dan eenvoudig: wanneer je de komende tijd wenst te beleggen in bijvoorbeeld de brede Europese aandelenmarkt, koop dan een ETF en geen beleggingsfonds.
Maar wordt daar dan daadwerkelijk het verschil gemaakt? De laatste jaren lijkt het daar wel op; vrijwel alles steeg immers in waarde. Dat heeft er toe geleid dat er beleggers zijn die de uitingen over de vergelijkingen iets te letterlijk nemen. ‘Koop gewoon de index, dan doe je het altijd beter!’ Een index kopen is immers nog geen gespreide portefeuille, nog geen risicomanagement, nog geen continuïteit. Dus welke index of indexen koop je om een goed gespreide portefeuille samen te stellen om uw doelstellingen te realiseren en welke opvolging geef je daaraan?
Uiteindelijk wordt het rendement niet alleen gemaakt door te letten op de kosten, maar wordt grotendeels gemaakt door de juiste keuzes te maken. Deze keuzes hebben dan te maken met aanpassen aan de omstandigheden; niet alleen van de markt, maar juist ook van de belegger. Daarnaast is risicomanagement belangrijk en speelt het verstrijken van de tijd een belangrijke rol waardoor een belegger dichterbij een bepaalde horizon komt. Het aanpassen van de beleggingsportefeuille aan al deze ingrediënten kan je Vermogensbeheer noemen.
Conclusie
Kosten van beleggingsproducten spelen zeker een rol en een teveel aan kosten dient gemeden te worden, maar uiteindelijk spelen de kosten over het algemeen een ondergeschikte rol. Zeker nu de kosten veel lager en transparanter zijn geworden ten opzichte van jaren geleden. Het belangrijkste bij het beheer van een portefeuille is het maken van de keuze en de opvolging die daar aan gegeven wordt.