De Amerikaanse economie bevindt zich in een late fase van zijn cyclus, waarin het werkloosheidscijfer op een laag niveau blijft en de groei afneemt.
Volgens het Amerikaanse National Bureau of Economic Research komen recessies vaak voor: gemiddeld eens in de vijf jaar. Ze maken dus deel uit van een normaal patroon. Ongeacht het wisselkoersbeleid, de zittende regering of de diverse instellingen – dan wel de afwezigheid daarvan – laat de geschiedenis duidelijk zien dat recessies gewoon gebeuren. Sinds 1854 is er nog nooit een decennium voorbij gegaan zonder recessie. Bovendien heeft sinds 1900 elke Republikeinse president minimaal één recessie meegemaakt. Als president Trump erin slaagt om zijn mandaat zonder recessie af te sluiten, dan kan hij met recht een uitzonderlijke president genoemd worden.
Recessie
Wij definiëren de eindfase van een economische cyclus als de 36 maanden die voorafgaan aan het begin van een recessie. Groei is de eerste belangrijke economische factor, omdat groei zeer nauw verbonden is met het begrip recessie. Een recessie is een periode van twee opeenvolgende kwartalen van negatieve bbp-groei. Naast het bbp gebruiken we ook de productie van de industriële en de verwerkende sector als maatstaf voor groei, aangezien daarmee een nauwkeurige en tijdige schatting van de toestand van de economische cyclus kan worden gemaakt. In het verleden begon de groei pas te vertragen tijdens de laatste 12 maanden voorafgaand aan een recessie.
Het beeld dat uit de werkgelegenheidscijfers naar voren komt, is vergelijkbaar met dat van de groeicijfers. Ongeveer 12 maanden voor het begin van elke recessie stabiliseerde het werkloosheidspercentage. In diezelfde periode nam de banengroei abrupt af van meer dan 200.000 banen per maand naar ongeveer 150.000. Ook de inflatiecijfers vertonen een zeer specifiek patroon. In de regel gaat de inflatie in de eindfase van een economische cyclus omhoog.
De huidige werkgelegenheids- en inflatiecijfers komen in grote lijnen overeen met de cijfers die we in het verleden in de eindfase van een economische cyclus hebben geconstateerd. De factor groei is daarentegen moeilijker vast te stellen omdat deze tot nu toe laag was en de afgelopen tijd niet noemenswaardig is afgenomen. In ieder geval lijkt deze benadering erop te wijzen dat een groeiversnelling onwaarschijnlijk is.
Rentecurve
In de eindfase van een economische cyclus gaat de kortetermijnrente, dat wil zeggen de door de Fed vastgestelde rente (Federal Funds Rate), geleidelijk omhoog. Dit sluit aan bij de missie van de centrale bank om de inflatie onder controle te houden. De langetermijnrente, gemeten als de rente op 10-jarige Amerikaanse staatsobligaties, vertoont daarentegen geen enkel herkenbaar patroon en is de afgelopen 36 maanden vrijwel gelijk gebleven. De helling van de rentecurve, hier gemeten als het verschil tussen de rente op 10-jarige Amerikaanse staatsobligaties en de Federal Funds Rate, is bijzonder interessant. Ruim 12 maanden voor het begin van de eerstvolgende recessie werd de helling van de rentecurve negatief.
De helling van de rentecurve is een indicator die door beleggers en centrale banken bijzonder serieus wordt genomen. De centrale bank van de staat New York heeft op basis van dit idee een model ontworpen om de kans te berekenen dat er tijdens de komende 12 maanden een recessie ontstaat. Volgens dat model is de kans dat in februari 2018 een nieuwe recessie begint, momenteel 4,2 %, wat bijzonder laag is.
Aandelenmarkt
Tot slot blijkt dat de Amerikaanse aandelenmarkt, op basis van de S&P 500, ongeveer 12 maanden voor het begin van de eerstvolgende recessie een piek bereikte. De bedrijfswinsten gingen daarentegen over de hele periode gestaag omhoog, waardoor de koers-winstverhouding (K/W) onder druk kwam te staan.
Het scenario dat ervan uitgaat dat de conjunctuur in een eindfase zit, vindt weinig steun in de huidige trends van de financiële cijfers. De helling van de rentecurve, die aan het afvlakken is, is immers duidelijk positief en de K/W blijft stijgen doordat de koersen omhoog gaan en de groei van de bedrijfswinsten vrij zwak is.
Ondanks de trends is geen economische cyclus hetzelfde
Er bestaat niet zoiets als een standaard economische cyclus. Elke cyclus is weer anders en het zou gevaarlijk zijn om de uitkomst van een analyse die gebaseerd is op een virtuele doorsnee- cyclus blindelings toe te passen op onze assetallocatie. Het is echter wel zo dat er bepaalde trends kunnen waargenomen worden die we serieus moeten nemen.
De economische cijfers ondersteunen in grote lijnen het scenario dat ervan uitgaat dat de conjunctuur in een eindfase zit. De werkloosheids- en inflatiecijfers wijzen in die richting. De werkgelegenheid en de groei daarentegen duiden erop dat we, als de conjunctuur inderdaad in een eindfase zit, nog niet de laatste 12 maanden hebben bereikt en dat de groei gaat dalen. Volgens deze visie wijzen de financiële cijfers er in grote lijnen op dat de eindfase van de Amerikaanse conjunctuur, indien deze inderdaad bereikt is, in een beginstadium verkeert. Dat wil zeggen, een periode waarin de kortetermijnrente omhooggaat, de rentecurve afvlakt maar nog wel stijgt en de K/W in de lift zit.
Deze resultaten wijzen erop dat de volgende recessie zich naar verwachting niet voor 2019 zal inzetten en dat de kortetermijnrente en de aandelenkoersen verder zullen stijgen.