De lage rente is gevaarlijk voor beleggers die veiligheid en inkomsten zoeken. De komende jaren kunnen namelijk wel eens slecht uitpakken voor hen die gewend zijn aan een stevig rendement. Terwijl goeroes praten over een val van aandelenmarkten, ben ik veel huiveriger voor bewegingen op de obligatiemarkten.
Geen verhoging Fed
Aan het einde van dit jaar lijkt langzaam duidelijk te worden dat het Amerikaanse Stelsel van Centrale Banken, de Federal Reserve (Fed), in ieder geval nog niet klaar is om de beleidsrente te gaan verhogen. Volgens topvrouw van de Fed, Janet Jellen, liggen er in de wereldwijde economische groei nog te veel zwakke plekken. Maar als de
rente ergens zou moeten stijgen, dan is de Verenigde Staten wel het eerste continent waar dit voor de hand ligt. De markt schuift deze verwachting daarom soepeltjes door naar begin 2016.
Samenwerking Centrale Bankiers
Jellen lijkt niet anders te kunnen. Zij voert momenteel beleid met de telefoon in haar hand. De gesprekken die zij voert, zijn voornamelijk van internationale aard. Haar Europese evenknie, Mario Draghi van de Europese Centrale Bank, is namelijk pas begonnen met verruiming. Hij houdt de rente laag en koopt voor miljarden aan Europese staats- en bedrijfsleningen op.
Ook zijn Aziatische collega’s smeken Jellen om nog niets te ondernemen. De Japanse Centrale Bank (BOJ) stimuleert al geruime tijd en inmiddels is ook de People’s Bank of China (PBOC) met tal van verruimende maatregelen op de proppen gekomen. De bankiers hebben het gemeenschappelijke doel om de economische groei te stimuleren en vooral om de inflatie aan te wakkeren. Deflatie is namelijk een levensgroot gevaar voor ons wereldwijde financiële systeem.
Lower for longer
Voor de belegger betekent dit ‘Lower for longer’, met het risico van een plotse stijging. Nu belegt een obligatiebelegger niet voor korte termijn. Hij zoekt veiligheid van het vermogen in combinatie met een prettig inkomstenniveau. Juist deze beleggers hebben in de afgelopen jaren gekozen voor looptijdverkorting van
obligaties. Fondsmanagers verruilden de langjarige leningen met koerswinst voor leningen die een kortere looptijd hadden. Prima verhaal!
Wie belegt in obligaties met een korte looptijd, is minder gevoelig voor een koersdaling. Dit draagt bij aan een lagere duration of rentegevoeligheid. Er is inmiddels een grote ‘maar’. Richting het einde van dit jaar blijkt echter dat de rente nog te zijn gestegen. De Fed maakt terugtrekkende bewegingen. De wereldeconomie lijkt nog niet klaar te zijn voor een stijging van de Amerikaanse beleidsrente.
Gedwongen verkopen
Voor veel fondsbeleggers zal dit niet prettig uitpakken. Inmiddels is namelijk pijnlijk duidelijk geworden dat een massale verkorting van duration helaas ook tot gevolg heeft gehad dat de inkomsten (kasstromen) uit obligaties met een kortere looptijd een stuk lager uitvallen. Vooral veel voorzichtige obligatiebeleggers die moeten leven van de rente-inkomsten uit de portefeuille, hebben daarom een groot probleem. Om enige vorm van coupon te ontvangen, zullen zij een langere looptijd moeten aanvaarden. Zij moeten misschien zelfs ‘gedwongen’ gaan verkopen om te voorzien in inkomsten. Wanneer dit plaats vindt op het moment dat de Fed wel haar rentebeleid gaat herzien, dan is het verkopen tegen lagere koersen.”
Windmolenbeleggingen
Een zeer slechte periode voor obligatiebeleggers lijkt definitief te zijn aangebroken. Er is altijd wel ergens een couponrente te verkrijgen dat hoger is dan hier op de spaarrekening. Een hogere rentevergoeding duidt op hoger te nemen risico. Misschien daarom zien we steeds vaker beleggingsmogelijkheden voorbij komen zoals dat voorafgaand aan de Lehman Brothers periode ook ging. Men gaat blind voor percentages en garanties. De aanbiedingen om te
beleggen in windmolens, zomerhuisjes, solide Duits vastgoed of boten schieten als paddenstoelen de grond uit.
Minder verkoopt niet
Ook bij
beleggingsfondsen is het zaak om alert te zijn. De eindklant weet vaak niet wat er in het fonds gebeurt. Hij staart zich blind op het koersresultaat uit het verleden in combinatie met het rendement dat op de fact scheet staat vermeld. De term ‘duration’ en het risico dat daarbij hoort, wordt vaak genegeerd. De simpele verklaring daarbij is dat fondsmanagers een broertje dood hebben aan uitstroom van kapitaal.
Dit is ongewenst en daarom moet ‘aan de voorkant’ ook in marketing termen de zaken verkoopbaar blijven. Als het niet om vet gaat, verkoopt ‘minder’ niet. Lagere uitkeringsrendementen of minder kasstroom dus ook niet. Zeker nu ook spaarders richting beleggingsfondsen gaan is het uitkeringsrendement op de ‘fact sheets’ van fondsen belangrijk.
Interessante beleggingsalternatieven
En dat is uiteindelijk niet goed voor de cliënt wanneer de rente op termijn toch zal gaan stijgen. Alternatieven voor een langdurige periode van lage rente zijn er wel. Wanneer er ruimte is, dan moet een belegger vooral open staan voor het kiezen van een diversiteit aan alternatieven. Deze spreiding van alternatieven is vereist omdat juist de combinatie leidt tot een totaaloplossing.
Dan heb ik het over een internationale scope van obligaties met misschien een verzekering waarin rentestijging wordt gecompenseerd, verzekerd beleggen in dividendaandelen tot aan het zoeken naar oudere obligaties met een achtergesteld karakter en een relatief rijke coupon. De basis waarop selectie plaats heeft, is wel belangrijk en doorlopend risicomanagement net zo. Voor de veilige belegger tellen immers maar twee belangrijke zaken: behoud van vermogen in combinatie met redelijke inkomsten. Deze doelen moeten gewaarborgd worden. Het liefst beide, want de periode van langjarige lage rente is uiteindelijk ook niet houdbaar.